Ռաֆայել Աթոյանը 60-ականների վառ ներկայացուցիչներից է: Ապրել եւ ստեղծագործել է այնպիսի արվեստագետների կողքին, ինչպիսիք են Մինասը, Հակոբ Հակոբյանը, Էլիբեկյան եղբայրները, Մարտին Պետրոսյանը, Էդուարդ Խարազյանը, Արա Շիրազը եւ ուրիշներ: Ինչպես այդ ժամանակների բոլոր արվեստագետները, Ռաֆայել Աթոյանը եւս առանձնանում է իր ուրույն ձեռագրով ու մտածողությամբ: Եվ թերեւս այդ առանձնահատկությունը նրա յուրօրինակ սերն է իր հայրենի բնօրրանի, քաղաքի, յուրօրինակ վերաբերմունքն իրեն շրջապատող աշխարհի նկատմամբ, որը լիարժեքորեն արտահայտվել է նրա ստեղծագործություններում:

Գեղանկարիչ Ռաֆայել Աթոյանը ծնվել է 1931 թ. Լենինականում, 1944-46թթ սովորել է հայրենի քաղաքի Մերկուրովի անվան գեղարվեստի դպրոցում, այնուհետեւ Երեւանի Թերլեմեզյանի անվան գեղարվեստի ուսումնարանում եւ գեղարվեստաթատերական ինստիտուտում: 1960 թ. նկարիչների միության անդամ է: Հանդես է եկել բազմաթիվ անհատական ցուցահանդեսներով Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, Ավստրիայում, Ֆիլիպիններում, ԱՄՆ-ում եւ այլուր: Նրա կտավներում գույները հուշիկ զրուցում են միմյանց հետ, պատմում, թե որքան հրապուրիչ կարող է լինել ամենօրյա աշխատանքն ու առօրյա կյանքն իր անդորրավետությամբ ու բանաստեղծականությամբ: Այդ ամենը տեսնել է պետք, իսկ գեղանկարիչ Ռաֆայել Աթոյանը ոչ միայն տեսել , այլեւ վրձնել է այդ ամենը:

Թերեւս նկարչի ամենամեծ առավելությունն անհատին բնությանը, իր միջավայրին ներդաշնակելու ցանկությունն է: Ու Ռաֆայել Աթոյանը հրաշալիորեն իրագործել է իր ցանկությունը բազմաթիվ բնանկարներում, կոմպոզիցիաներում, նատյուրմորտներում, ինչպես նաեւ փոքրաթիվ, սակայն հրաշալի դիմանկարներում: Մեր օրերում դժվար է իրատես նկարիչ լինելը, շատ քիչ է իրական աշխարհն ու մեզ շրջապատող աշխարհը կտավին փոխանցելը: Ժամանակն այլ պահանջ ունի, սակայն բոլոր ժամանակներում էլ արվեստի իրական արժեքներ ստեղծելու համար թերեւս անկեղծություն, բնականություն ու ազնվություն է անհրաժեշտ, որոնցով առատորեն շաղախված են Ռաֆայել Աթոյանի կտավները: Նկարչից պահանջվում է նաեւ սիրել այն ամենը, ինչ նկարում է: Կասկած անգամ չկա, որ Աթոյանը նկարել է այն ամենը, ինչ սիրում է: « Որքան որ ինձ հիշում եմ ` հատկապես մանկությունս, ամեն ինչ առնչվում է ինձ շրջապատող բնության հետ, այն տան ու գյուղի հետ, որտեղ ապրել եմ: Տղամարդիկ, կանայք, ծերունիներն ու երեխաները, կենդանիները, ծառերը` բոլորը նույն օդն են շնչում եւ միավորված են տիեզերական անքակտելի շղթայով: Եվ այդ շղթայում հակասություններ, վախեր չկան, այն կայուն է, հավերժական: Այսպիսին է իմ աշխարհայացքը, նույնիսկ այն դեպքում, երբ հաճախ կյանքն անտանելի է դառնում, ինչպես պատերազմի տարիներին էր: Այդ է պատճառը, որ ողջ իմ ստեղծագործական կյանքում աշխատել եմ մարդու եւ բնության միջեւ գոյություն ունեցող ներդաշնակությունը կտավին փոխանցել», ասում է նկարիչը:

Գյումրիում առավոտյան օդը պաղ է ու թափանցիկ, ինչպես Ռաֆայել Աթոյանի կտավներում: Կանայք մրցավազքի մեջ են, թե ով ամենից շուտ իր բակն ու դուռը կջրջկնի ու ավել կանի` մաքրասիրության, թերեւս ավելի շատ արժանապատվության հարց է: Այդպես է հենց «Գյումրվա առավոտը» կտավում: Դուք երբեւէ՞ համտեսել եք այդ քաղաքում պատրաստված էրիշտան, իսկ ներկա եղե՞լ եք, թե ինչպես է պատրաստվում: Ահա այդ մասին է պատմում «Էրիշտա» կոչվող նկարը, որն, անկասկած, Գյումրվա տեսարան է: Ռաֆայել Աթոյանը «Փողոց Գյումրիում» վերնագրով բազմաթիվ կտավներ է վրձնել: Արվեստագետը հոգու խորքում հասկացել է, որ իր օրերի Գյումրվա տեսարանները վաղն արդեն հուշ են դառնալու` իսկապես, այսօր արդեն ֆայտոններ չես տեսնի քաղաքի փողոցներում, գրեթե չես հանդիպի կիրակնօրյա պատարագի շտապող գյումրեցի զույգերի: Ըստ երեւույթին, ժամանակներն ու պահանջներն են փոխվել, սակայն նկարչի ցանկությունն է, գոնե իր կտավներում Գյումրին ունենա այն կոլորիտը, համն ու հոտը, ինչպես հին ու բարի ժամանակներում: Ռաֆայել Աթոյանը հավատացյալ քրիստոնյա է: Նա Աստծո ներկայությունն ու իր աղոթքը դեպ Աստված կտավների եկեղեցիներով է արտահայտում: Դրանք ոչ միայն հայրենի քաղաքի հայտնի Յոթ վերք եկեղեցին է, այլեւ Հայաստանի նշանավոր եկեղեցական համալիրները` Մարմաշեն, Կարմրավոր, Սաղմոսավանք:

Արդեն 15 տարի է, ինչ Ռաֆայել Աթոյանը Ֆրեզնոյում է ապրում: Տարիների հեռվից նկարիչը չի կորցրել հայրենի քաղաքը զգալու ունակությունը: Նա միաժամանակ Ֆրեզնոյի սուրբ Նշան եկեղեցին է նկարում եւ հայրենի Գյումրվա հուշ-պատկերները: Ռաֆայել Աթոյանն իր կարոտն է նկարում:

Անահիտ Կորյուն

Գյումրին Ռաֆայել Աթոյանի կտավներում

About the Author

«Այս պոլսահայ նկարչին Հայաստանում գրեթե ոչ ոք չի ճանաչում». Ժակ Իհմալյան

Ներկայանում են երիտասարդ արվեստագետները. Գոհար Պետրոսյան (լուսանկարներ)

Leave a Reply Չեղարկել պատասխանը

Վերջին նյութերը

ԳԱՐԵԳԻՆ ՆԺԴԵՀ. չպղծված ֆիլմ

ԴԱՎԻԹ ՄՈՒՐԱԴՅԱՆ. Թատրոնն ինձ համար ավելի շուտ սկսվեց, քան կյանքը

Հրանտ Մաթևոսյանը՝ Վազգեն Սարգսյանի մասին. «Նա այդ էր, նա սպարապետ էր»

ՊԱՀՈՑ ՕՐԵՐԻ ՄՏՈՐՈՒՄՆԵՐ

Header

[:Ar] Վերջին նյութերը [:ru]Свежие записи[:en]Last Posts

[:Ar] Մեկնաբանություններ [:ru]Коментарии[:en]Comments