«Հեռվում, մշուշների հետ արթնանում են բառերը». Արմեն Մարտիրոսյան
Արմեն Մարտիրոսյան (1943 – 2009թթ.). բանաստեղծ, արձակագիր: 70-ականների գրական սերնդի լավագույն ներկայացուցիչներից մեկը: Ծնվել է 1943 թ. Վանաձոր
ում: Ավարտել է Խ.Աբովյանի անվան մանկավարժական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը: Աշխատել է Ռադիոհեռուստատեսության պետական կոմիտեում որպես խմբագիր: Այնուհետև աշխատել է «Հորիզոն», «Հայ զինվոր» թերթերում, «Նոր Դար» ամսագրում:
Նա իր շուրջ մեկ տասնյակ գրքերով, մասնավորապես «Բանաստեղծություններ», «Թռչուններ», «Շարակնոց», «Սիրո Շղթա», «Ներաշխարհի լռություն» բանաստեղծական ժողովածուներով եւ «Մազե կամուրջ» եռահատոր վիպերգությամբ արդեն ճշտել էր իր տեղն ու դերը հայ գրականության մեջ: Արմեն Մարտիրոսյանի բանաստեղծություններից շատերը թարգմանաբար լույս են տեսել տարբեր լեզուներով՝ ընդլայնելով տաղանդավոր բանաստեղծի ճանաչման սահմանները:
1986 թ.ին «Մազե կամուրջ» գրքի համար ստացել է Դ. Դեմիճյանի անվան ՀԳՄ մրցանակը: 1978 թ.-ին «Թռչուներ» ժողովածուի համար ստացել է ՀԼԿՄ կենտրոնական կոմիտեի մրցանակը:
Հեռվում,
մշուշների հետ արթնանում են բառերը
և արթնանալով ցողվում են
մարդկանց տառապանքի վայրկյանները:
Եվ արթնանում են տղամարդիկ, կանայք,
և երեխաները արթնանում են:
«Երբ որ ես մեծանամ, — ասում է երեխան, —
Կհասկանամ բոլոր իմաստները բառի,
և ինձ հետ կմեծանան խաղալիքներս»:
Ասում է երեխան
և վերցնում է իր խաղալիք ձին
և հեծնելով`
երեխան պտտվում է
չհասկացված բառի շուրջբոլորը:
«Ես մեծ եմ արդեն, — ասում է տղամարդը, —
և ճակատիս
բառերը գործել են տառապանքի գորգեր,
բայց, բան է, եթե նորից ծնվեի,
ինձ համար այլ իմաստ կունենար աշխարհը»:
Ասում է տղամարդը
և վերցնում է իր իսկական ձին,
և հեծնելով`
տղամարդը պտտվում է
չհասկացված բառի շուրջբոլորը:
«Ես մեծ եմ արդեն, — ասում է կինը, —
և աշուն է շուրջս սառը, մելանխոլիկ,
և բառերի աշուն,
իսկ ես չունեմ իմ տաք հագուստները»:
Եվ կինը վերցնում է
իր չունեցած հագուստները,
և հագնելով` կինը պտտվում է
չհասկացված բառի շուրջբոլորը:
Իսկ հեռվում
Մշուշների
Հետ արթնանալով պտտվում են
Տղամարդկանց, կանանց
և երեխանրի շուրջբոլորը:
***
Աչքերի մեջ յոթ երանգ կա
և յոթ կարոտ,
և աչքերից թափվող թախիծ,
և կոպերին մանվող թախիծ,
և կոպերին իջնող յոթգույն մի ծիածան:
Երամ-երամ դեղձանիկներ եկան-անցան,
ծիածան տակով անցան,
աղջկացան:
Երամ-երամ երազնքներ եկան-անցան,
ծիածանի տակով անցան,
տղա դարձան:
Բույն են հյուսել աչքերի մեջ
Դեղձանիկներ, երազանքներ
և թախիծներ հազար տեսակ,
որ մաղվում են կոպերի տակ,
որ հեղվում են կոպերի տակ
և հյուսվում են փափուկ գորգեր.
դեղձանիկներ, երազանքներ
և թախիծներ հազար տեսակ
գորգ են գործում կապերի տակ,
որի վրա ննջելն անգամ
արքայական փայլ է և թագ,
և հառաչանք, և հառաչանք,
և հառաչանք ամենաթանկ:
