Previous Story
«Ես հայ եմ, մեզ մոտ մայրերը մեռնում են տանը». Անրի Վերնոյ
Սիրո, անձնվիրության, քնքշության համարյա մեկդարյա բարձրունքում, մինչև կփակվի կյանքի մեծ փակագիծը, այստեղ իմ դիմաց ծեր Մայրիկս է. անփոփոխ, անխաթար: Պարզապես ծավալն է փոքրացել, ուրիշ ոչինչ: Կրկնակի վարագույրներով կիսափակ պատուհանի մոտ տիկին Սպակսը` դիպլոմավոր հիվանդապահը, կարդում է արկածային հաստափոր մի վեպ: Ժամանակ առ ժամանակ նա թողնում է իր հերոսներին, գալիս, Մայրիկիս ճակատին սնում իննսուն տոկոսանոց օդեկալոնով թրջված անօգուտ մի սրբիչ, ուղղում վերմակը, որ տեղից ամենևին չի շարժվել, այնուհետև շարունակում է իր վեպը, սպասելով գիշերային հիվանդապահին: Նրա առերևույթ ուշադրության տակ թաքնված է մի սիրտ, որ կարծրացել է մշտապես հիվանդ խնամելուց:
Այսօր, թերևս, մի քիչ ավելի եռանդ է ցուցադրում, որովհետև ներկա եմ ես` մեռնողի որդին` սննդի և սոցիալական ապահովության ծախսերի ամենօրյա չեկերը ստորագրողը: Նա փորձեց խոսակցություն բացել այսպիսի նախադասությամբ. «Կյանք է, սիրելի պարոն, արդեն ութսունյոթ տարեկան է լինում»:
Որևէ ցանկություն չունեմ բացատրելու, թե ինձ չի մխիթարում Մայրիկիս տարիքի հանգամանքը. նա շուտով հեռանալու է ինձնից: Հարազատներին նվիրված տաքուկ ու hավատարիմ սիրո ութսունյոթ տարիները պետք է վերջանային մի քանի վայրկյանում, ահա թե ինչն էր կարևորը: Հիվանդապհը հասկացավ, որ հարկ չկա ինձ խոսեցնելու: Ամենևին: Դռան զանգը երկու անգամ ղողանջեց: Նա գնաց բացելու: Մեր բժիշկն էր:
Մայրիկիս համար չի եկել: Ոչ, ինձ համար, ողջ-աղողջիս համար է կատարում բարեկամական այցը: Նա ձեռքս սեղմում է սովորականից ավելի ուժեղ: Այնուհետև ականատես եմ լինում նրա վարժ, մեքենայական շարժումներին, որոնք արդեն անգիր գիտեմ: Արյան ճնշումը, դեռևս տրոփող զարկերակը, սիրտը, սիրտը, որ այնքան աշխատել է և չի ուզում թողնել կյանքը … Եվս մի քանի րոպե, մի ժամ, թեևս, մի երեկո, ո՞վ գիտե:
Առանձնապես խոսելիք չունենք այս բարի բժիշկ Արմանի`«հիվանդանոցային նախկին պրակտիկանտի, նախկին գլխավոր բժշկի, դատական բժշկի, հրավերով այցելող ներքին հիվանդությունների մասնագետի» հետ:
Մայրս չի տառապում այսպես կոչված «երկարատև ու ծանր հիվանդությամբ»: Ոչ, նա հանդարտ հանգչում է «հատնումից» անմնացորդ այրվող մոմի նման:
Որովհետև անվայել կլիներ, եթե բժիշկը հեռանար առանց բժշկական ձեռագրով դեղատոմս գրելու, նա հանձնարարում է չգիտեմ հակաինչական քսուք:
Նրան ուղեկցում եմ մինչև դուռը: Հրաժեշտից առաջ մի պահ վարանում է, ապա խորհուրդ է տալիս Մայրիկին փոխադրել մի լավ, շքեղ հիվանդանոց, որտեղից ավելի հարմար կլիներ …
Ճիշտ այդ պահին, հազարամյակներ առաջ ջրասույզ եղած կարծեցյալ Իս քաղաքի եկեղեցիների զանգերի նման, որոնք իբր խաղաղ եղանակներին դեռ հնչում են ծովի խորքերից, գլխիս մեջ ղողանջեցին մեր եկեղեցիների զանգերը` ինձ հիշեցնելով մեր արմատները, մեր ծագումը, մեր ավանդությունները: Ես հայ եմ, մեզ մոտ մայրերը մեռնում են տանը:
Ոչ մի մայրը չի մատնվի ապրողների այն փոքրոգությանը, որ պարտադրում է վերջին ճամփորդություն դեպի հրաշագործ հիվանդանոց, որտեղից, քաջ գիտենք, այլևս չի վարադառնալու: Չի լինի սուր և միալար շչակով ավտոմեքենան, որ քաղաքով մեկ ծղրտալով շտապում է այլևս անօգուտ օգնության:
Հիվանդապահը ուսերին է գցում վերարկուն և դեղատոմսը ձեռքին դուրս է գալիս:
— Անմիջապես կվերադառնամ, պարոն:
Դուռը փակելուց հետո հետ եմ գալիս մորս մոտ` վերագտնելու մեր մտերմությունը:
Չնայած անսահման թուլությանը, նա ձեռքը դանդաղ հանում է վերմակի տակից: Գուցե այլևս չի էլ տեսնում ինձ, սակայն ուռած երակներով ձեռքը խարխափում է սավանների վրա, մինչև հանդիպում է իմին: Տենդորեն ծվարելով սիրո այդ հեղեղի մեջ, սեղմում եմ նրա բարակ մատները, որ հավատացնեմ, թե այստեղ եմ:
Անրի Վերնոյ «Մայրիկ»
