Previous Story
AraratАраратԱրարատ
Posted On 10 Նյմ 2013
Comment: 0
Mount Ararat is a snow-capped, dormant volcanic cone in Tutkey. It has two peaks: Greater Ararat (the highest peak in Turkey, and the entire Aemenian pleteau with an elevation of 5,137 m or 16,854 ft) and Lesser Ararat (with an elevation of 3,896 m or 12,782 ft).
The Ararat massif is about 40 km (25 mi) in diameter. The Iran-Turkey boundary skirts east of Lesser Ararat, the lower peak of the Ararat massif. It was in this area that, by the Tehran Convention of 1932, a border change was made in Turkey’s favour, allowing it to occupy the eastern flank of Lesser Ararat.
Mount Ararat in Judeo-Christian tradition is associated with the “Mountains of Ararat ” where, according to thebook of Genesis , Nosh’s arkcame to rest.
It also plays a significant role in Armenia culture and irredentism . The mountain can be seen on the arms of Aerenia Coat of arms of Aerenia .
Dr.Fiedrich Parrot , with the help of Khachatur Abovian , was the first explorer in modern times to reach the summit of Mount Ararat, subsequent to the onset of Russian rule in 1829.Abovian and Parrot crossed the Aras River and headed to the Armenian village of Agori situated on the northern slope of Ararat 4,000 feet above sea level. Following the advice of Harutiun Alamdarian of Tbilisi , they set up a base camp at the Monastery of Saint Jacob some 2,400 feet higher, at an elevation of 6,375 feet. Abovian was one of the last travelers to visit Agori and the monastery before a disastrous earthquake completely buried both in May 1840. Their first attempt to climb the mountain, using the northeastern slope, failed as a result of lack of warm clothing.
Six days later, on the advice of Stepan Khojiants, the village chief of Agori, the ascent was attempted from the northwestern side. After reaching an elevation of 16,028 feet they turned back because they did not reach the summit before sundown. They reached the summit on their third attempt at 3:15 p.m. on October 9, 1829. Abovian dug a hole in the ice and erected a wooden cross facing north. Abovian also picked up a chunk of ice from the summit and carried it down with him in a bottle, considering the water holy. On November 8, Parrot and Abovian climbed up Lesser Ararat. Impressed with Abovian’s thirst for knowledge, Parrot arranged for a Russian state scholarship for Abovian to study at the University of Dorpat in 1830. In 1845, the German mineralogist Otto Wilhelm Hermann von Abichclimbed Ararat with Abovian. Abovian’s third and last ascent to Ararat was with the Englishman Henry Danby Seymour in 1846.
Mane Dunamalyan Арарат — самый высокий вулканический массив Армянского нагорья на востоке Турции; относится к стратовулканам. Расположен в турецком иле ыгдыр по правому берегу среднего течения реки Аракс , в 16 километрах от границы с Ираном , в 32 километрах от границы с Арменией. Состоит из двух слившихся основаниями конусов потухших вулканов: Большого Арарата и Малого Арарата . Вершина Большого Арарата (5165 метров над уровнем моря) является самой высокой точкой Турции .Расстояние между вершинами Большого и Малого Араратов составляет 12 км. Потухшие вулканы разделены Сардар-Булакской седловиной . Основание обеих вершин имеет протяжённость около 130 км в окружности. Слоен кайозойскими базальтами . Склоны пустынны, образованы выветренными лавовыми потоками. Большой Арарат от 4 250 м и выше покрыт вечными снегами. В массиве имеется около 30 ледников (самый крупный — , длиной более 2 км).
По верованиям местного населения (курдов, азербайджанцев, персов, армян и турок) даже попытка взойти на Арарат считалась делом дерзким и богопротивным.
Первое восхождение на Большой Арарат совершил 27 сентября 1829 года профессор Дерптского университета Иоганн Фридрих Паррот в рамках исследовательской экспедиции на Арарат через год после заключения Туркманчайского мирного договора , по которому вершина Арарата перешла от Персии к Российской империи. Вместе с Парротом на вершину поднялась сопровождающая его группа: переводчик и проводник Хачатур Абовян , двое солдат 41-го егорского полка — Алексей Здоровенко и Матвей Чалпанов, а также двое крестьян из села Аргури — Ованнес Айвазян и Мурад Погосян.
«Мы прошли без пауз еще несколько холмов, и тут повеяло дыханием вершины: я прошел через очередной горб склона, и — перед моим пьяным от радости взором, без сомнения, лежал ледяной шатер вершины Арарата. Однако было необходимо последнее напряжение сил, чтобы с помощью ступенек преодолеть еще один ледник. И вот мы стоим на вершине Арарата — 15 часов 15 минут, 27 сентября 1829 года!»
Мане ДунамалянԱրարատ հանգած հրաբուխ Հայաստանի , Իրանի և Թուրքիայի սահմանի մոտ Արաքս գետի աջ ափին, Հայաստանի սահմանից 32 կմ հեռավորության վրա, իսկ Իրանի սահմանից 16 կմ։ Այն ունի երկու գագաթ՝ մեծ (Մասիս-5165 մ) և փոքր (Սիս-3975 մ),Հայկական Լեռնաշխարհի և Թուրքիայի ամենաբարձր լեռը, գտնվում է Թուրքիայի Իգդիր իլում:
Մասիսը ունի դեպի հյուսիս թեքված զառիթափ ու ժայռոտ գագաթ՝ 12 կմ² հիմքի մակերեսով, աշխարհի ամենաբարձր գագաթներից է (բարձրությունը՝ 5165 մ), իսկ հարաբերական բարձրությամբ (ստորոտից՝ մինչև գագաթ) առաջինը՝ 4300 մ։ Հյուսիսարևելյան լանջին է «Վիհ Մասեաց» կամ «Փլած Մեծի լերինն» անունով խորխորատը, որը ձգվում է ստորոտից՝ գագաթ շուրջ 10 կմ, իսկ գագաթի մոտ նրա առավելագույն խորությունը հասնում է 1000 մետրի։ Գագաթը պատված է հավերժական ձյունով ստորին սահմանը (4100-4250 մ), որոնցին սկիզբ է առնում մոտ 30 սառցադաշտ։ Հարավարևմտյան լանջին դրանք իջնում են մինչև 3850-3950 մ, բայց Մասյաց վիհում սառույցն իջած է մինչև 2754 մ բարձրությունը։
Սիսը կանոնավոր կոնաձև լեռ է՝ տեղադրված Մասիսից հարավ արևելք։ Գագաթնային մասը (1,5 հա) ալիքավոր հարթավայր է՝ ծածկված ժայռերով, քարակույտերով։ Սիսի լանջերը բավականաչափ զառիթափ են և մասնատված, զուրկ հավերժական ձյունից և սառցադաշտերից։
Գագաթները բաժանվում են 2688 մ ձգվածություն ունեցող տաշտաձև թամբարդով։
Լեռան հիմքի մակերեսը գրավում է 1200 կմ² տարածք, իսկ պարագիծը 130 կմ է։ Գագաթները բաժանվում են 2688 մ ձգվածություն ունեցող տաշտաձև թամբարդով։
2800-3000 մ բարձրությունների վրա այստեղ նկատելի են անթրոպոգենյան շրջանի հետքեր՝ լանջերն ու հատկապես մերձգագաթնային սարավանդները ծածկված են հողմահարված հրաբխային ապարների քարակարկառներով, որոնք անվանում են «քարե ծովեր»։
Գագաթների միջև հեռավորութունը 11 500 մ։
Մասիսը ունի դեպի հյուսիս թեքված զառիթափ ու ժայռոտ գագաթ՝ 12 կմ² հիմքի մակերեսով, աշխարհի ամենաբարձր գագաթներից է (բարձրությունը՝ 5165 մ), իսկ հարաբերական բարձրությամբ (ստորոտից՝ մինչև գագաթ) առաջինը՝ 4300 մ։ Հյուսիսարևելյան լանջին է «Վիհ Մասեաց» կամ «Փլած Մեծի լերինն» անունով խորխորատը, որը ձգվում է ստորոտից՝ գագաթ շուրջ 10 կմ, իսկ գագաթի մոտ նրա առավելագույն խորությունը հասնում է 1000 մետրի։ Գագաթը պատված է հավերժական ձյունով ստորին սահմանը (4100-4250 մ), որոնցին սկիզբ է առնում մոտ 30 սառցադաշտ։ Հարավարևմտյան լանջին դրանք իջնում են մինչև 3850-3950 մ, բայց Մասյաց վիհում սառույցն իջած է մինչև 2754 մ բարձրությունը։
Փավստոս Բյուզանդը պատմում է, որ եպիսկոպոս Հակոբ Մծբնեցին (4-րդ դար) Նոյի տապանը տեսնելու հույսով մի խումբ մարդկանց հետ փորձեց Մասիսի հյուսիս արևելյան լանջով բարձրանալ նրա գագաթը։ Աստված, իբր տեսնելով նրանց ապարդյուն ջանքերը և անսալով Հակոբի պաղատանքին, հրեշտակի միջոցով սուրբ տապանի փայտերից մի կտոր ուղարկեց նրան և հասկացրեց Արարատի կատարի անմատչելիությունը մահկանացուների համար։ Այժմ Հակոբ Մծբնեցու բերած փայտի այդ կտորը, իբրև սրբազան մասունք, պահվում է Էջմիածնի եկեղեցում։ Իսկ տասներեքերորդ դարի ֆրանսիացի ճանապարհորդ Ռուբրուկը վկայում է, որ հայերն Արարատի գագաթը չեն բարձրանում ոչ այնքան լեռան դժվարամատչելիության, որքան նրա սրբազանությունը չպղծելու պատճառով։
1829 թվականին, առաջին անգամ Արարատի գագաթը բարձրացավ Դորպատի համալսարանի պրոֆեսոր Իոհանն Ֆրիդրիխը Պարրոտը, որին ուղեկցում էին՝ Խաչատուր Աբովյանըը, երկու գյուղացիներ՝ Հովհաննես Այվազյան, Մուրադ Պողոսյան և երկու ռուս զինվորներ՝ Ալեկսեյ Զդոռովենկո, Մատվեյ Չալպանով։ Նրանք կատարեցին ֆիզիկական և բուսա-կլիմայական հետազոտություններ։ 1845 թ. հուլիսին ակադեմիկոս Աբիխը մանրակրկիտ ուսումնասիրելով Արարատի առանձնահատկությունները, որոշեց Մասիսի գագաթը տանող ամենամատչելի ուղին (հարավ արևելյան լանջը) և կատարեց փայլուն վերելք։
1850 թվականի օգոստոսին այդ նույն ճանապարհով Արարատի գագաթը բարձրացավ ռուսական գնդապետ Խոյկոյի արշավախումբը, որը մեկ շաբաթ մնաց գագաթին և կատարեց բազմաթիվ ուսումնասիրություններ։ Դրանից հետո բազմաթիվ արշավախմբեր են բարձրացել Արարատի գագաթը, կատարել բազմաբնույթ ուսումնասիրություններ։
Մանե Դունամալյան
